BAŞÖĞRETMENİMİZİN GEOMETRİ KİTABI

MELTEM GÖKMEN DORUK (Sınıf Öğretmeni) 26 Şubat 2021 Cuma 07:39:38 ÖÖ

Sonraki Makale

Başöğretmenimiz Mustafa Kemal Atatürk ölümünden bir buçuk yıl kadar önce 1936 – 1937 kış aylarında Dolmabahçe Sarayı’nda kendi elleriyle yazmıştı geometri kitabını. Askerlik ocağından gelen Atatürk aynı anda büyük bir eğitimci de olup yurdun kültür sorunlarıyla da fazlasıyla ilgilenmiştir.
Geometri eski adıyla hendese, eğitim sistemimizde önemli bir yere sahip olmasına rağmen terimler oldukça karışıktı. Arapça ve Farsça okul programından kaldırılmış, fakat Arapça üzerine kurulmuş olan terimler kalmıştı. Atatürk, öğrencinin anlayış yolundaki tıkanıklığı açmak için bu kelimeleri Türkçeye çevirmiştir.
İşte bu 44 sayfalık küçük kitapta
- Boyut, uzay, yüzey, düzey, çap, yarıçap, kesek, kesit, yay, çember, teğet, açı, açıortay, içters açı, dışters açı, taban, eğik, kırık, çekül, yatay, düşey, dikey, yöndeş, konum, üçgen, dörtgen, beşgen, köşegen, eşkenar, ikizkenar, paralelkenar, yanal, yamuk, artı, eksi, çarpı, bölü, eşit, toplam, oran, orantı, türev, alan, varsayım, gerekçe gibi terimler bu amaçla Atatürk tarafından türetilip daha sonra da Türkçeye yerleşmişlerdir.
                İşte Arapça’dan Türkçe’ye çevrilen kelimeler:
Eski İsimler                                                      Yeni İsimler
Müselles                                                           Üçgen
Maksumunaleyh                                            Bölen
Taksim                                                              Bölme
Haric-i Kısmet                                                  Bölüm
Mustatil                                                            Dikdörtgen
Kabiliyet-i Taksim                                           Bölünebilme
Zarb                                                                   Çarpı
Mazrup                                                              Çarpan
Mazrubata Tefrik                                             Çarpanlara Ayırma
Muhit-i Daire                                                    Çember
Tarh                                                                    Çıkarma
Muhammes                                                       Beşgen
Amudi                                                                 Dikey
Gaye                                                                    Limit
Aşar’İ                                                                   Ondalık
Kat’ı Mükafti                                                     Parabol
Ehram                                                                Piramit
MELTEM DORUK (SINIF ÖĞRETMENİ)

ÖĞRETMEN MAKALELERİ